NieR: Automata is een vreemde game. Niet dat je zegt: “Ooh Japan, you’re so weird!”, maar meer in de zin van dat er zo ontzettend veel dingen meesterlijk worden gecombineerd. Bijna iedere andere game zou ten onder gaan, verdrinken in een zee van verschillende genres en speelstijlen. Automata weet echter het hoofd boven water te houden. Meer dan dat zelfs: het weet de woeste golven van deze kolkende zee te temmen en op de golven te schitteren als een surfer van wereldklasse.
Menigeen zal moeite hebben met het omschrijven van wat NieR: Automata precies is. De een zal zeggen: “Het lijkt een beetje op Devil May Cry, maar dan met een dieper verhaal en meer bewegingsvrijheid”. De ander zal zeggen: “Het is een hack ’n slash met rpg-elementen in een open wereld-setting”. Ze zouden beiden gelijk hebben.
De nuances liggen in de uitvoering, want het is wel degelijk een open wereld. Al komt-ie in de praktijk meer over als een bijzonder grote sandbox met verschillende secties, die elk hun eigen fauna en flora hebben. Mechanische fauna en flora welteverstaan, voor het grootste gedeelte althans. En de combat lijkt inderdaad op die van een Devil May Cry of een Bayonetta. Dat is ook niet zo gek, want Platinum Games (de maker van Bayonetta) heeft de taak op zich genomen om dit geesteskind van Yoko Taro (de bedenker van NieR) tot leven te wekken. Het gevechtssysteem echter, is niet gefocust rondom het maken van combo’s en stijlpunten. Wel rondom snelheid, behendigheid en het hebben van plezier. Het vechtsysteem is vooral wat meer vergevingsgezind in vergelijking met de hiervoor genoemde games – in ieder geval op de reguliere moeilijkheidsgraad – en die keuze is volledig te begrijpen. Want NieR gaat niet alleen over de combat. NieR heeft veel meer te vertellen dan de gemiddelde actiegame.
Het verhaal begint al met een onwaarschijnlijk doch intrigerend scenario: aliens zijn van ver achter de sterren gekomen en zijn neergestreken op aarde. Ze hebben nagenoeg de hele mensheid uitgeroeid. De overgebleven paar duizend mensen vluchtte de ruimte in en cirkelen nu in een grote ruimtebasis in de buurt van de maan. De aliens hebben trouwens niet eigenhandig de bewoners op aarde uitgeroeid: dat hebben de door hen gemaakte machines gedaan!
En waar pas jij dan, in dit ogenschijnlijk warrige geheel? Ben jij een mens, of ben je een machine? Eh… geen van beide. Of allebei. Dat is open ter interpretatie. Jij bent namelijk een android – technisch gezien wel een machine, maar dan wel geschapen naar het menselijke evenbeeld. Daarnaast heb je ook een individueel bewustzijn. Jij speelt als 2B, een vrouwelijke androidmilitant. Ze is verbeten, heeft een sterk gevoel van loyaliteit en doet zonder nadenken wat haar wordt opgedragen vanuit Command. Haar partner wordt 9S, een mannelijke androidscanner. Hij is bedachtzaam, emotioneel en doet absoluut níet zomaar zonder nadenken wat Command van hem vraagt. Zulke contrasterende persoonlijkheden zorgen natuurlijk voor interessante frictie. Door toeval en uit noodzaak moeten ze samenwerken en blijven ze bij elkaar als partners.
Automata slaat de nagel op zijn kop als het gaat om de thema’s die het behandeld. Er komen zoveel onderwerpen die men op het moment bezighoudt voorbij. Genderfluïditeit, filosofie, psychologie en nog veel meer. De nodige mindfucks zijn hierdoor zeker aanwezig. Hierdoor is NieR niet zomaar een actiegame; het is er eentje waar je bij moet nadenken. Eentje waarbij je af en toe gedwongen wordt om stil te staan en na te denken over waar je nou eigenlijk mee bezig bent. Want wat doe je als Command je opdraagt om een stel rogue robots uit te schakelen en deze je niet proberen te doden, maar smeken om hun leven? Wat is het verschil tussen een robot die bewust is, een android die bewust is en een mens die bewust is? Is er wel een verschil? Wat maakt een mens een mens en wat blijft er over van de notie ‘humaan’? Deze en vele andere vragen krijgen allemaal een eigen rol te vertolken.
Dat NieR het soort gebieden zoals de hiervoor genoemde durft te betreden en dat doet met volste vertrouwen in haar eigen kunnen is bewonderenswaardig en bij uitstek het beste aan de game. Hetgeen dat daar dichtbij in de buurt komt is de excellente combat. Je zou het kunnen omschrijven als een Bayonetta-light: op de gewone moeilijkheidsgraad is het niet zo moeilijk als de Wii U-game, maar zeker niet makkelijk. Het is wel makkelijkér en dat komt met name doordat de dodge mechanic best wel gul is. Waar je in Bayonetta ‘Witch Time’ had (een ontwijkingsmanoeuvre die je op het allerlaatste kunt doen. Het zet een soort slowmo-effect in gang waardoor je helemaal los kunt gaan op de vijand) heb je hier ‘Perfect Dodge’. Je hoeft alleen niet zo precies te timen als in Bayonetta, waardoor je er heel veel gebruik van zult maken. Ook hoef je niet zo te letten of je je combo’s maximaliseert qua hoeveel schade je aanricht, want heel veel combo’s kan je niet maken. De enige manier om snel verschillende combo’s uit je mouw te schudden is eigenlijk door te wisselen van wapen. Gelukkig kan je wel altijd twee wapen sets bij je hebben waardoor je in totaal altijd bij vier wapens kan gebruiken. Met één druk op de knop kan je middenin je combo wisselen. Dat zorgt natuurlijk voor het nodige visuele spektakel.
Iets dat opviel was de manier waarop NieR omgaat met de quests en de verhaalvertelling. Geen één sidequest voelt als opvulling; alles voelt naadloos verweven met de rest van de wereld en het hoofdverhaal. En dat is knap, want soms moet je hele rare dingen doen. Denk aan een zijmissie waarbij je moet spelen als boodschapper van de liefde tussen drie robots. De twee vrouwtjesrobots proberen elkaar af te troeven door ‘de beste liefdesbrief’ te schrijven. Dit terwijl Jean-Paul, de ‘befaamde’ filosoofrobot, niet eens de moeite neemt om ze te lezen. Want zo’n drukbezette robot als hij heeft toch helemaal niets aan zoiets triviaals als liefde? Het is allemaal zo goed geschreven dat alles bijdraagt aan de geloofwaardigheid van de wereld. Het enige wat niet goed uitgevoerd is aan NieR is een technisch aspect. De framerate houdt zich namelijk niet altijd aan de beloofde 60 frames per second. Dit stoort gelukkig nooit zodanig dat het begon te irriteren.
Het beste is voor het laatst bewaard. Er is namelijk nog één opvallend iets aan deze game en dat is de belachelijk goede soundtrack. De voorganger op deze game (NieR: Gestalt) heeft letterlijk een cultstatus bereikt door de prachtige soundtrack. Ondanks dat ik nooit die game heb gespeeld, luister ik wel al 5 jaar naar de soundtrack en durf ik het één van de beste game-soundtracks te noemen. Dezelfde componist is op Automata gezet, en mijn God, wat was ik daar blij om! Het resultaat mag er zijn. Waar je ook loopt, je wordt begeleid door passende muziek. Dit varieert van rustige pianosolo’s tot bombastische, orkestrale muziek. Sommige quests hebben zelfs hun eigen tracks. Eentje in het bijzonder staat me nog bij. Het is moeilijk de genialiteit ervan te beschrijven zonder het te verklappen. Het komt erop neer dat een stel robots een korte (tamelijk alarmerende) zin beginnen te roepen die uiteindelijk een chant wordt. Die chant loopt dan naadloos over in een lied en dat lied hangt als een donkere donderwolk de rest van het level boven je hoofd. Meesterlijk uitgevoerd.
Wanneer je denkt dat je klaar bent, ben je dat nog niet. Want Automata heeft maar liefst 5 verschillende hoofdeindes. Je wisselt zelfs van personage waardoor je de wereld letterlijk weer vanuit een heel ander perspectief te zien krijgt. Je krijgt nieuwe quests, cutscenes, en combo’s. En zo weet NieR: Automata keer op keer te verrassen en te blijven boeien tot het einde, hoe bitter deze ook mag zijn.
