In de rubriek ‘Pareltjes Onder het Stof’ zijn onze redacteurs achterin hun boekenkast gedoken om te speuren naar boeken. De enige voorwaarde is dat het boek niet jonger mag zijn dan drie jaar. Titels die de moeite waard zijn, worden nog eens onder de loep genomen en krijgen de aandacht die zij stuk voor stuk verdienen. Deze week herlas Anne het boek Anna van Annejet van der Zijl.
‘Half zeven, NOS Radionieuws. In haar woonplaats Amsterdam is vanochtend op 84-jarige leeftijd overleden de bekende schrijfster Annie M.G. Schmidt.’
Dit nieuwsbericht staat ongetwijfeld nog bij veel Nederlanders op de trommelvliezen gebrand. Volgende week is het alweer 22 jaar geleden dat de koningin van het kinderboek stierf. Ze was geliefd, werd bij kans verafgood.
In 2002 publiceerde Annejet van der Zijl de prachtige biografie Anna. Het boek geeft een goed beeld van ‘de mens achter de schrijfster’. Van der Zijl belicht niet alleen de humoristische, leuke kant van Annie M.G. Schmidt; ook de scherpe kantjes en zwarte randjes hebben hun plaats in het verhaal – zoals dat ook hoort bij een goede biografie.
Aan de hand van fragmenten uit onder andere brieven, interviews en artikelen krijgt de lezer het levensverhaal van Annie M.G. Schmidt voorgeschoteld. Te beginnen bij haar jeugd in het Zeeuwse dorp Kapelle, waar haar vader predikant was. Haar schooltijd, studie en hoe ze haar werkzame leven aanvankelijk begon als bibliothecaresse. Een interessante passage wordt gevormd door de oorlogsjaren. In die periode wordt Annie de nieuwe directrice van de leeszaal in Vlissingen. Met name de historische context maakt deze passage interessant. De lezer krijgt een duidelijk beeld van de impact die de Duitse bezetting in dit specifieke deel van het land had.
Veel ruimte is er ook voor Annies moeizame zoektocht naar liefde. Uiteindelijk vond ze die liefde dan toch bij Dick van Duijn, die al getrouwd was. Het was een onconventionele situatie, maar dat laat onverlet dat ze dertig jaar gelukkig zijn geweest samen. In januari 1952 werd hun liefde bezegeld met de geboorte van zoon Flip.
Vanaf de zomer van 1950 werden er op de kinderpagina in het Parool versjes van Annie M.G. Schmidt gepubliceerd. In september 1952 verscheen daar ook het allereerste verhaaltje van Jip en Janneke.
En zo bouwde ze (…) een oeuvre op dat in originaliteit, creativiteit en taalmuzikaliteit in Nederland zijn weerga niet kende.
Anna was de eerste biografie die Annejet van der Zijl schreef. Andere titels van haar hand zijn onder meer Sonny Boy (2004) en Bernard: Een verborgen geschiedenis (2010). Waar bijvoorbeeld Sonny Boy echt een roman is, is Anna meer beschrijvend. De schrijfstijl is vlot; het boek leest als een trein. De persoonlijke fragmenten geven het boek een heel persoonlijke ’touch’, je zou zelfs kunnen stellen dat Annie M.G. Schmidt op die manier heeft meegeschreven aan het boek. Het zijn inkijkjes in haar wereld. Haar humor is bijna altijd zichtbaar, maar je leest ook dat ze, zeker als kind, niet per se positief naar zichzelf keek (‘een gekke fluittoon in een plechtige treurmars’). Ook komt naar voren dat ze soms schoon genoeg had van haar bekendheid en populariteit.
Daarmee is Anna een boek dat op sommige punten wellicht een beetje ontnuchterend is. Het voetstuk van de geestelijk moeder van onder andere Jip en Janneke, Pluk, Otje, Abletje, Minoes en Dikkertje Dap blijft echter onaangeroerd. En hoe kan dat eigenlijk ook anders… Annie M.G. Schmidt schiep onsterfelijke personages in tijdloze verhalen. Die onvergankelijkheid is bijzonder en onderstreept de kracht van haar creatieve geest.
Deze biografie is een pareltje zoals de boeken van Annie M.G. Schmidt pareltjes zijn.
Op dit moment is de Annie M.G. Schmidt week in volle gang. Het thema dit jaar is ‘Nederland viert feest met Jip en Janneke’.
