Pareltjes Onder het Stof: Vikas Swarup – Slumdog Millionaire / Q&A

In de rubriek ‘Pareltjes Onder het Stof’ zijn onze redacteurs achterin hun boekenkast gedoken om te speuren naar boeken. De enige voorwaarde is dat het boek niet jonger mag zijn dan drie jaar. Titels die de moeite waard zijn, worden nog eens onder de loep genomen en krijgen de aandacht die zij stuk voor stuk verdienen. Deze week is het de beurt aan Michael die het boek Slumdog Millionaire van Vikas Swarup uit de kast trok.

Als de arme, nauwelijks geschoolde Ram Mohammad Thomas mee doet aan een Indiase televisiequiz weet hij alle twaalf vragen goed te beantwoorden. Daarmee is hij de eerste deelnemer die het programma verlaat met één miljard roepie. Alleen krijgt Ram niet waar hij recht op heeft, want de makers kunnen het enorme geld bedrag niet eens ophoesten en beweren dat de arme sloeber wel fraude gepleegd moet hebben. Aan zijn advocate Smita Shah vertelt Ram wat hij mee heeft gemaakt in zijn leven, waardoor hij de antwoorden kon weten op alle gestelde vragen.

Het boek Slumdog Millionaire is een heruitgave van het boek Q&A, dat in het Nederlands is uitgebracht met de titel De Ongelooflijke Lotgevallen van een Arme Geluksvogel. Na de verfilming werd het boek opnieuw uitgegeven met andere titel, die overeenkomt met de titel van de film. Ongeacht of je die Hollywood-productie hebt gezien of niet, is deze boek zeker een aanrader. Hoewel de titels hetzelfde zijn en de filmacteurs de kaft sieren, lijkt de film eigenlijk in bijna niets meer op het boek. Dus ook na het zien van de zeer goed ontvangen, achtvoudig Oscar-winnende film is het een stuk onbekendere boek nog nagenoeg neutraal te lezen.

Elk hoofdstuk heeft als titel het bedrag dat Ram kan binnenhalen door de vraag goed te beantwoorden, zoals je die waarschijnlijk nog kent uit Lotto Weekend Miljonairs, de Nederlandse versie van de spelshow in het boek, dat jaren lang te zien was op de televisie. Door deze structuur te hanteren zijn alle hoofdstukken vrij losstaand, want eigenlijk vertelt Ram twaalf verhalen over wat hij heeft meegemaakt en waardoor hij het antwoord op de vraag kon weten. Naarmate het verhaal vordert komen daar wel steeds meer details in naar voren, die uiteindelijk in het laatste hoofdstuk samenkomen tot een verrassend einde. Toch zijn de hoofdstukken wel vrij lang en is het niet direct een boek dat je snel even oppakt en weer weg kunt leggen. Maar eigenlijk wil je dat ook gewoon niet.

Hoewel het boek niet veel vreugdevolle momenten kent, leest het prettig weg. Het is geschreven vanuit het ik-perspectief en goed te begrijpen. De schrijfstijl is vlot met dank aan de fijne zinsbouw: logische zinnen die niet te lang en niet te kort zijn. Dat helpt wel om het verhaal vol narigheid en tragiek door te komen. Veel gevoelige onderwerpen passeren de revue, waaronder mishandeling, homoseksualiteit, pedofilie, slavernij en corruptie. Ook vriendschappen en familierelaties zorgen voor de nodige ellende. Een van de vele indrukwekkende verhalen is die over Neelima Kumari, die ooit een beroemde actrice was. In de tijd dat Ram bij haar in dienst is, ontdekt hij dat ze eenzaam en ongelukkig is. Als haar grootste wens vervolgens door een ongelukkig toeval niet in vervulling gaat, laat dat een behoorlijke indruk achter op de lezer.

“Love doesn’t happen in an instant. It creeps up on you and then it turns your life upside down. It colors your waking moments, and fills your dreams. You begin to walk on air and see life in brilliant new shades. But it also brings with it a sweet agony, a delicious torture.”

Een aantal andere belangrijke verhalen en gebeurtenissen die in het boek verteld worden, zijn bijvoorbeeld over hoe Ram verliefd wordt op een jonge prostituee en waarom hij eigenlijk besloot om mee te doen aan de groots opgezette spelshow. Ook maak je als lezer mee hoe de makers van het televisieprogramma het behoorlijk benauwd krijgen als de jonge deelnemer alsmaar verder en verder komt. Dat maakt het einde ook zo sterk, omdat daarin behoorlijk onverwachte dingen gebeuren, die een aantal van de vele voorgaande gebeurtenissen in een net iets ander licht zetten. Verrassend en toch geloofwaardig, omdat het einde passend is en goed klopt met alles wat daarvoor is geschreven.

Dit boek is een absoluut een van de vele Pareltjes Onder het Stof. Het is jammer dat de geschreven versie van het verhaal waarschijnlijk veel minder onder ogen is gekomen dan de gelijknamige film. Die Hollywood-productie lijkt eigenlijk in geen enkel opzicht meer op het door Vikas Swarup geschreven boek. Alle hoofdstukken zijn redelijk losstaand te lezen, omdat er geen sterke connectie is tussen de verschillende verhalen die Ram vertelt en het ook niet op chronologische volgorde is. Hij vertelt de verhalen namelijk om zijn advocate te verklaren hoe hij de antwoorden op alle vragen wist. Het is een vlot geschreven boek vol met tragiek, wat zeker een indruk achterlaat op de lezer.