De deal van John Grisham gaat over Joel Backman, een bekende advocaat die aan het begin van het boek al zes jaar in de gevangenis zit. Op de laatste avond van het presidentschap van Morgan wordt besloten om Backman gratie te verlenen. In een militair vliegtuig wordt Backman naar Italië gebracht, waar hij een nieuw leven moet beginnen. De CIA voorziet hem van een nieuwe identiteit, maar hij krijgt geen officiële papieren en nauwelijks geld. In Italië wordt hij gekoppeld aan ene Luigi, die hem op weg helpt en hem koppelt aan een leraar die hem Italiaans moet leren.
Wat Backman niet weet, is dat hij in feite als levend aas fungeert. Er wordt een foto van hem in de straten van Bologna doorgespeeld naar verschillende landen. Het idee hierachter is dat ze willen zien wie hem uiteindelijk zal vermoorden, wat voor de CIA een belangrijke clou is om te zien wie verantwoordelijk is voor eerdere moorden.
Bij het horen van zijn naam verstijfde hij. (…) In een flits dacht hij aan alle verschrikkingen die het woord ‘Backman’ met zich meebracht. Wat erg dat je zo bang kon zijn voor je eigen naam.
Hoewel De deal een vermakelijk boek is, is het geen thriller. Dat zou het moeten zijn, want dat is het genre van Grisham en dat is hoe De deal gepromoot wordt. Wat het dan wel is? Een taalgids Italiaans, een toeristenboek en een roman die het lezen waard is, maar geen thriller. Joel Backman is een interessant personage, maar ik bemerkte dat het me weinig kon schelen wat er met hem gebeurde. Interessant is om te weten of John Grisham hem opzettelijk op die manier heeft neergezet. Een thriller wordt sterker naarmate je duidelijke pro of contra gevoelens krijgt voor bepaalde personages. Daar komt nog bij dat er hier en daar wat onvolkomenheden in het boek zitten. Ik kon bijvoorbeeld het tijdverloop niet altijd plaatsen. Bovendien zitten er bepaalde aspecten aan het boek die niet realistisch zijn en blijven een aantal vragen onbeantwoord. De belangrijkste daarvan: waarom verklaarde Backman zes jaar eerder schuldig te zijn, hield hij dat vol, en vertelde hij de CIA niet gewoon wat hij wist? Dat had hem een hoop gedoe bespaard.
Als ik aan die punten van kritiek voorbijga en het accepteer voor wat het is, blijft er een aardig boek over. Het begin is veelbelovend. Dan komen we in Italië en krijg je een leuk inkijkje in de Italiaanse taal, cultuur en keuken, en dat neemt het overgrote deel van het boek in beslag. Het mooie hiervan is dat het duidelijk is dat er daadwerkelijk goede research is verricht, waardoor het plezierig is om te lezen. Gelukkig komen de overheden die op Backman ‘jagen’ daarna ook aan bod. Daarmee wordt het iets spannender, maar een echte pageturner is het beslist niet. Wat een explosieve finale had kunnen zijn werd uiteindelijk niet meer dan ‘nat geworden vuurwerk’. Grisham laat het door middel van een open einde aan de lezer om te beslissen hoe het echt afloopt. Dat vind ik charmant; door deze werkwijze houdt het boek me toch langer bezig dan ik aanvankelijk had verwacht.
Of De deal een uitgesproken aanrader is durf ik niet te zeggen. Als je groot fan bent van thrillers is de kans groot dat het je tegenvalt. Houd je van mooie romans met een spannend laagje, dan moet je het zeker lezen. Ook als je houdt van wat spionage, overheidsschandalen en aanverwante zaken is De deal een boek voor jou. Als je van Italië houdt kan ik het ook aanbevelen: de schrijfstijl is sterk. Het leek soms haast alsof je bij Backman aan tafel zat en samen met hem je espresso dronk. Dàt maakte het boek alsnog zeer de moeite waard.