Een beer of een moordenaar?
Het is 1852. In het Zweedse dorpje Kengis woont de dominee Lars Levi Læstadius, een voortrekker van de nieuwe religieuze ‘Opwekkingsbeweging’. Naast druk zijn met het nastreven van deze ideologie heeft hij ook nog een gezin te onderhouden: Zijn vrouw Brita Kajsa en zijn kinderen, en Jussi: een jongen die hij als klein kind zwervend op straat heeft gevonden en heeft opgenomen in zijn gezin. Hij neemt Jussi overal mee naar toe en onderwijst hem in lezen en schrijven. Als er op een dag een dode veehoedster wordt gevonden zijn de dominee en Jussi dan ook snel ter plaatse om zelf onderzoek te plegen.
De inwoners van het dorp denken zelf dat er een kwaadaardige beer in het spel is, mede omdat dit de conclusie is van drost Brahe (een drost is een soort gerechtelijk ambtenaar die in die tijd onderzoek deed naar misdaden). De dominee en Jussi denken echter dat er iets of iemand anders kwaadaardiger in het spel is, en blijven zelf hun eigen onderzoek plegen. Dit onderzoek brengt ‘het kwaad’ echter erg snel dichtbij, en de dominee en Jussi bevinden zich in steeds penibelere situaties en moeten koste wat het kost hun hoofd boven water houden.
Gelovige met een grote interesse voor wetenschap
De dominee is een bijzondere verschijning. Hij houdt er, ondanks zijn strenge handhaving van het geloof, toch een redelijk open blik op na, en hoewel hij streng en vorsend bij mensen kan overkomen heeft hij van binnen een oprecht hart. Met name zijn passie voor planten en het urenlang rondstruinen in de natuur op zoek naar nieuwe soorten is opmerkelijk. Ook het opvangen van Jussi is heel nobel, maar de band tussen hen gaat verder dan alleen de dominee als Barmhartige Samaritaan. Hij heeft oprecht nauwe gevoelens voor Jussi, en ziet hem als de zoon die hij nooit heeft gehad.
Maar het meest opmerkelijke personage in Beren Koken is Jussi. Hij speelt in principe de hoofdrol in dit boek en het verhaal wordt grotendeels ook vanuit zijn perspectief verteld. Door zijn problematische jeugd is hij als tiener een complexe jongeman geworden die moeite heeft met sociale contacten. Hierdoor, en door zijn gehavende uiterlijk, wordt hij door de gemeenschap zo goed als verafschuwd. Ze vinden hem maar een rare stille jongen en weten niet wat ze met hem aan moeten. Van binnen blijkt Jussi echter een intelligente en gevoelige jongeman, die hunkert naar liefde en naar begrip maar niet weet waar hij deze moet vinden. Heimelijk is hij ook verliefd op Maria, een jongedame uit het dorp.
En daar stond ze. Mijn beminde. Het was alsof er een lichtkrans om haar heen hing, een gloria, haar voeten haalden de vloer maar net. Ik hoestte in mijn vuisten en verwachtte dat ze weg zou waaien, opgelost als een rookbeeld. Ze keer naar me. Dat deed zeer: Het leek wel of haar blik vanaf een schilderij kwam. Ik was bang dat ik haar geur niet zou herkennen – misschien was die er wel niet, misschien bevond ze zich in een andere wereld.
Thriller meets historische roman
Beren Koken is een prachtig verhaal, het is erg spannend en bij vlagen ook romantisch, hoewel alles behalve zoetsappig. De tragiek die uitgaat van Jussi’s leven zorgt ervoor dat je als lezer enorm veel sympathie en medelijden ervaart, en stiekem voor hem hoopt dat hij het geluk vindt waar hij naar op zoek is. Het is een literair boek wat prima te volgen is, hoewel het boek wel vrij zwaar van start gaat. Met name het begin, wat doorspekt is van metaforische gedachtegangen, is zeker voor de beginnende literaire lezer waarschijnlijk lastig doorkomen. Het had voor de opbouw meer tot zijn recht gekomen als dit soort gedachtegangen pas wat later in het boek aan bod zouden zijn gekomen, toch is dit geen reden om het boek links te laten liggen.
Het is namelijk een prachtig verhaal wat absoluut de moeite waard is om te lezen. Het boek is spannend, maar heeft ook de sfeer van een historische roman, waardoor er twee genres door elkaar lijken gevlochten. Het voelt ook aan als de verhalen van Sherlock Holmes, maar dan in een compleet andere setting. Het enige wat je als minpuntje aan het verhaal kunt ontdekken is wellicht het einde: waar vrijwel het hele boek geloofwaardig overkomt lijkt het einde ineens een stuk fictiever in verhouding. Zonder hier teveel over te verklappen kun je door het einde als lezer wel achterblijven met een licht teleurgesteld gevoel.
€20,-€11,40
Op voorraad. Voor 15:00 uur besteld, morgen in huis
