Van script naar roman
Een historische roman heeft de mogelijkheid om zowel te verleiden als te doceren, mits hij goed geschreven wordt. Rodica Doehnert (1960) plaatst haar roman ‘Hotel Sacher’ in het Wenen uit de negentiende eeuw. Maar net als je je als lezer vooroverbuigt om door het luik van de geschiedenis te loeren, trekt Doehnert je abrupt aan je kraag achteruit.
De roman ‘Hotel Sacher’ kwam in 2016 al in Duitsland in de boekhandels nadat Rodica Doehnert het script voor de gelijknamige tweedelige film had geschreven. De in Boekarest geboren scriptschrijfster is woonachtig in Duitsland en studeerde daar aan de hogeschool voor film en regie. Dat de schrijfster van deze roman afkomstig is uit de filmwereld is dan ook te merken aan de fragmentarische, scènisch ingerichte hoofdstukken. Deze springen heen en weer tussen de verhalen van de Aderholds, de Traunsteins, de losse personages Johann, Flora, Marie, Würtner en Lechner met als grote spin in het web Anna Sacher, patrones van het Sacher Hotel in Wenen in de negentiende eeuw.
Spin in het web
In dit hotel voegen alle verhalen zich kort of langer samen om vervolgens weer hun eigen wegen te vervolgen. De roman beschrijft het leven, de liefde en de dood van de families en personages. Doehnert vermengt hier fictie met de realiteit en verklaart achterin dat de meeste personages fictief zijn, behalve Anna Sachter en haar consorten die regelmatig in het hotel te vinden waren. De historiciteit hiervan wordt voornamelijk neergezet door de beschrijving van de gewoontes uit een dergelijke tijd, relatief kort voor het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog, toen adellijke titulatuur nog gevoerd werd in Wenen. Vrouwen worden uitgehuwelijkt, bruidsschatten worden verdeeld en een dame die haar eigen bedrijf op wil richten wordt nog als hoogst ongebruikelijk gezien. Doehnert trekt hierin echter haar eigen plan en zet zowel Anna Sacher als Martha Aderhold neer als sterke, onafhankelijke en ondernemende vrouwen. Martha Aderhold begeleidt vervolgens haar vriendin Konstanze naar eenzelfde soort onafhankelijkheid, zij het in het licht der geheimhouding vanwege Konstanzes adelijke status.
Liefde en Dood
De opeenvolgende scènes zijn af en toe een afbreuk aan de continuïteit van het verhaal. Deze wordt voornamelijk verstoord door de creatieve keuze om de Liefde en de Dood als personages in het verhaal te integreren. Deze leiden het verhaal en lijken als een lijm gebruikt te worden om alle verschillende plotten bij elkaar te houden. Aan deze personages worden filosofische gedachtes en overwegingen over het leven, de liefde, de dood en de mens toegeschreven maar op een dusdanige manier dat van meet af aan duidelijk is wat de motivatie van beiden is en waar het verhaal naartoe zal werken. Het gevolg hiervan is dat het verhaal van een ontluikende liefde door de Liefde zelf van alle subtiliteit wordt ontdaan. Dat deze gedachte over het verhaal uiteindelijk bevestigd wordt, kan echter gezien worden als een kleine irritatie. De passages van de Liefde en de Dood buiten beschouwing gelaten, voert ‘Hotel Sacher’ de lezer redelijk mee in de perikelen van de families en hoe men problemen te boven probeert te komen.
“Terwijl zij, de Liefde, op een van de banken in de hal ging zitten – ze had tijd en zou wachten – sprong hij, de Dood, geroutineerd over de lage muur bij de achteringang en slingerde omhoog naar de eerste verdieping van het hotel, waar de patroon, nog geen vijftig jaar oud, op sterven lag.”
Slordigheden
Deze recensie kan overigens ook niet voorbijgaan aan het feit dat er een aantal slordigheden het boek in zijn geslopen. Zo wordt de naam van Konstanze Von Traunstein afwisselend met een ‘C’ of een ‘K’. Ook komt het een keer voor dat Anna Sacher in een dialoog wordt verwisseld met haar dochter Annie Sacher, een slordigheid die makkelijk te voorkomen was. Aan het adres van de vertaler Sander Hoving valt ook wat kritiek ten deel. Regelmatig komen er Germanismen in de tekst voor, letterlijk vertaald uit het Duits en niet congruent met de Nederlandse uitdrukkingswijze. Een voorbeeld hiervan is de zin: “Georg mocht Martha niet te na komen.”
Mooi schrijven is mooi lezen
De setting rondom het hotel, de geëmancipeerde personages van Doehnert en de voeten die de roman in de historische aarde heeft, zijn de ingrediënten voor een goede, meeslepende historische roman. Al met al kan ‘Hotel Sacher’ dan ook gezien worden als een vermakelijke historische roman die de potentie had om na een stevige redigeersessie een echt goede roman te worden. De slordigheden en de personificatie van de Liefde en de Dood zorgen er echter voor dat, je als lezer uit deze geschiedenis wordt getrokken. Zoals Konstanze in de roman zegt: men kan alleen mooi schrijven als de lezer ook mooi kan lezen.
