Alexa Henning von Lange is een Duitse schrijfster en journalist, geboren op 14 juni 1973 in Hannover, Duitsland. Ze heeft inmiddels verschillende romans, verhalenbundels en essays geschreven. Haar debuut was in 1997 met het boek Relax. Met haar nieuwe roman De geruite meisjes brengt ze haar eigen familiegeschiedenis over op papier. Tegen het einde van haar leven sprak Alexa’s grootmoeder ruim 130 audiocassettes in met herinneringen en verhalen van haar leven. Deze opnamen zijn de basis geweest voor het boek.
Terug in de tijd
De geruite meisjes neemt je mee in de geschiedenis van Klara Möbius. Deze vrouw van 93 blikt terug op haar leven. Ze besluit dat het tijd is om haar herinneringen van vroeger op te nemen met een geluidsrecorder. Je leest haar persoonlijke verhaal voor, tijdens en na de tweede wereldoorlog.
Klara had het gevoel alsof ze drie levens had: in het ene leven was ze directeur van de eerste nationaalsocialistische onderwijsinstelling voor vrouwen. In het tweede leven was ze Tolla’s moeder en staatsvijand. En in het derde leven was ze een jonge vrouw die verliefd was op een jonge aspirant-leraar.
Klara werkt in een kindertehuis voor zieke meisjes, waar ze doorgroeit tot directeur. In deze tijd staat het tehuis echter op het punt om de financiële lasten niet meer te kunnen dragen. Daarnaast ontfermt zij zich ook over het Joodse meisje Tolla, dat achtergelaten is door haar moeder in het tehuis. De nationaal socialistische partij krijgt steeds meer macht. Klara besluit dat het tehuis over laten nemen door het Rijk de enige manier is om het tehuis en de meisjes te redden. Waar zij echter juist leerden de meisjes zelfstandig te zijn en niet afhankelijk van een man, wordt dit door het naziregime weer volledig teruggedraaid: terug naar de keuken en je ondergeschikt maken aan de man. Daarnaast speelt het meisje Tolla natuurlijk ook een grote rol. Klara verbloemt haar afkomst en moet gedurende het verhaal alles op alles zetten om haar ware identiteit niet te onthullen.
Hoe kon een mens zoveel verleden in zich ophopen? Zoveel gezichten, ruimtes en gebeurtenissen in zich verzamelen en ze alleen door de herinnering weer naar het heden terughalen?
Gaandeweg leert Klara haar grote liefde Gustav kennen. Echter, het regime en de Jodenvervolging bemoeilijken hun liefde. Ondanks hun afkeer van de nieuwe regering, besluiten ze toch mee te doen om geen argwaan te wekken. Klara’s naïeve houding en gebrek aan verzet kunnen als storend worden ervaren, maar tonen tegelijkertijd de complexiteit van de tijd en hoe mensen ermee omgingen.
Emotionele rollercoaster
De geruite meisjes is dan ook een aangrijpend boek. Het neemt je mee in het hoofd van een vrouw die de gruwelijkheden van de Nazi’s van dichtbij heeft meegemaakt. Het feit dat dit gebaseerd is op waargebeurde verhalen, zorgt juist voor extra kippenvel. Daarnaast kwam Alexa Henning von Lange erachter dat haar moeder ook in deze opnamen niet alle details heeft besproken. Sommige gaten heeft zij dus opgevuld met historische waarheden, om zo het verhaal nog meer tot zijn recht te laten komen.
De schrijfstijl van het boek is prettig, met vlot lezende zinnen en goed gedoseerde hoofdstukken. Het kost echter wel even tijd om in het verhaal te komen. Pas na ongeveer 100 pagina’s komt de opkomst van het nationaalsocialisme naar voren, waardoor het verhaal direct interessanter wordt. Het open einde kan gevoelsmatig abrupt aanvoelen en veel vragen onbeantwoord laten. Gelukkig is er in het Duits een vervolg op De Geruite Meisjes, hopelijk wordt dit ook vertaald om de lezer meer antwoorden te bieden.
