Voor wie schrikt van de titel: nee het dit zijn geen lange, saaie documentaires! Louis Theroux kiest bizarre en ongelooflijk interessante verhalen om over te vertellen in levendige documentaires van ongeveer een uurtje. Van Neo-nazi’s met een wens om hun kinderen nazi-popsterren te laten worden, tot gesprekken met pedofielen – het komt allemaal voorbij in zijn documentaires. Louis is ontzettend succesvol en scherp in zijn werk, maar is ook heel eerlijk in zijn eigen onzekerheden en angsten. Met zijn scherpe vragen en ietwat ongemakkelijke houding is hij een beetje een nerd, maar juist ook erg sympathiek en zachtaardig. NPO zendt tegenwoordig eens per week een documentaire uit en ook bij de BBC komen ze regelmatig voorbij. Hij heeft er nogal een paar, dus we hebben voor jullie een lijstje opgesteld met die tien meest spraakmakende!
1. Most hated family in America
We beginnen het lijstje gelijk met een vrij bizarre docu: de documentaire over de Westboro Baptist Church. Waarschijnlijk heb je nog nooit van deze kerkgemeenschap gehoord en dat zou ook niet zo gek zijn. Het is namelijk niet bepaald een grote gemeenschap, maar bestaat uit één familie. De familie gelooft dat heel Amerika naar de hel gaat, (onder andere) omdat Amerika homo’s accepteert. Ze geloven dan ook dat het godslastering is om voor Amerika te vechten in het leger. Om deze boodschap uit te dragen, gaan ze langs bij begrafenissen van gestorven soldaten om daar rond te lopen met borden als ‘Thank God for dead soldiers’. Woorden schieten natuurlijk te kort om te beschrijven hoe bizar, respectloos en onbegrijpelijk dat is. Louis verblijft twee weken bij de familie om de meest gehate familie van Amerika te leren kennen. Met deze docu staat je een uur aan verbazing te wachten, maar Louis doet ook mooie pogingen om menselijke gesprekken te hebben met de (haast gehersenspoelde) tieners in de familie.
2. Most hated family in America in crisis
Inmiddels zijn we een paar jaar verder en de familie is in crisis. Steeds meer van de tieners uit de familie vluchten. Het resultaat is gebroken families en ouders die het bestaan van hun kinderen ontkennen. Louis spreekt ook met de gevluchte tieners, benieuwd naar hun blik op de kerk nu ze er geen onderdeel meer van uitmaken. Hoe kijken ze nu naar hun familie en wat maakte dat ze hun familie ineens de rug toekeerden?
Waar de familie zich in deel één met name op dode soldaten richten, lopen leden van de kerk nu ook rond met borden als ‘Thank God for 9/11’ en ‘Thank God for cancer’. Louis vraagt hen vrij snel al ‘Is het mogelijk dat jullie nu nóg gekker zijn geworden?’
Louis stelt rake vragen en trekt zich indrukwekkend weinig aan van de vijandige houdingen van de familie. Een treffend tweede deel, waarin Louis vriendelijkheid weet te brengen tussen – wederom – bizarre verhalen.
Wat je nog meer te wachten staat in dit deel? Verschrikkelijke songteksten op de melodie van bekende hits (Lady Gaga is een favoriet van ze!) en de uitleg dat Obama de Antichrist is. Dus…
3. Louis and the nazi’s
Hoe vriendelijk, onschuldig en zachtaardig Louis ook kan zijn, in deze docu komt hij toch even in de problemen. Hij gaat langs bij neo-nazi’s in Amerika, om te zien hoe de hedendaagse Nazi’s leven. Hoe dat is? Ouders leren hun dochters bijvoorbeeld nazi-liedjes, in de hoop dat ze nazi-popsterren worden. Verder komen ze vaak samen op BBQ’s en lopen ze nog altijd rond met hakenkruizen. Als een neo-nazi Louis vindt lijken op een Jood, wordt de sfeer ineens erg vijandig en gespannen. Louis blijft indrukkend kalm, maar je houdt toch even je adem in.
4. By reason of insanity part 1 & 2
Deze documentaire heeft veel minder vijandigheid. Louis gaat langs bij een psychiatrisch ziekenhuis, waar mensen verblijven die misdaden hebben gepleegd, maar geestelijk te ziek zijn om in een normale gevangenis te worden geplaatst. Gedurende de documentaire leer je verschillende patiënten kennen en leer je steeds meer over hun ziekten en hun misdaden. Het krachtigste van de deze documentaire is hoe je eerst de mensen leert kennen en dan leert wat ze op hun geweten hebben. Het is een bijzondere mix van medelijden en verschrikkelijke misdaden. We kunnen helaas niet heel veel meer vertellen want we willen spoilers voorkomen. De verbazing over de misdaden doet veel voor de beleving van de documentaire.
5. Miami mega jail part 1 & 2
Stel je voor: een slungelige, beetje awkward, Britse man met een brilletje tussen de zwaarste criminelen van de wereld. Dat alleen al is de moeite van het kijken waard. Louis gaat in gesprek met een aantal criminelen, maar ook vooral met de bewakers van deze gigantische gevangenis. Hij leert over de rare gedragscode die de inmates hebben bedacht en over het rare systeem van de verschillende verdiepingen.
6. Talking to anorexia
In dit lijstje is deze documentaire waarschijnlijk de meest trieste. Louis brengt tijd door met meisjes die in een kliniek zitten voor hun levensbedreigende anorexia. Omdat hij probeert te begrijpen hoe het kan dat deze meisjes zichzelf letterlijk doodhongeren, leert hij veel over de bijzondere gewoontes die de meisjes zichzelf aanleren, alles om ook maar een grammetje af te vallen. Hij praat ook veel met een vrouw die al haar hele leven met anorexia leeft en zichzelf een half crackertje per dag laat eten – en zelfs daar nog moeite mee heeft.
Ontzettend indrukwekkend, maar geen stof voor een vrolijk avondje.
7. Behind bars
Louis spendeert weer wat tijd achter tralies, dit keer in de gevangenis van San Quentin: een van de meest notorische gevangenissen van Amerika. Ooit zat hier bijvoorbeeld Charles Manson en ook nu zitten er nog verschrikkelijke criminelen. Louis probeert een aantal gevangenen te leren kennen en begrijpen. Zo stuit hij ook op relaties van de gevangenen onderling. Hoe hou je een relatie in stand binnen en buiten de beruchte gevangenis?
Hij praat ook over de gang-cultuur met de gevangenen en de bewakers.
8. A place for peadophiles
Het is een groep mensen die niet te begrijpen is: pedofielen. Louis verblijft in een psychiatrische gevangenis met een speciale afdeling voor het behandelen van pedofielen. Hij praat veel met de patiënten en komt zo terecht in ongemakkelijke en bijzondere gesprekken. De patiënten zijn ofwel in ontkenning, of ze zijn verrassend open en eerlijk. Het ene moment zit een man te knutselen aan een knutselproject, het volgende moment vertelt hij over zijn bijna 50 slachtoffers…
Al met al is het een ongemakkelijke documentaire, met bijzondere leugendetectoren, bijzondere patiënten en bovenal bizarre gesprekken. Niemand kiést ervoor om geboren te worden als pedofiel, maar dat maakt het niet gemakkelijker om naar hun verhalen te luisteren. Het is prijzenswaardig hoe Louis de gesprekken dan ook voert.
9. African hunting holiday
Als je mensen doodschiet, ga je naar de gevangenis. Als je dieren doodschiet, is dat een hobby of een sport. Overal ter wereld kun je af en toe een hert schieten, maar voor de echte enthousiastelingen liggen de mooiste doelen in Afrika. Door de jaren heen is er een markt in Afrika gegroeid voor jachtvakanties. Buitenlanders komen dan naar Afrika om daar hun droomdier te schieten. Binnenlanders fokken dieren voor de buitenlanders om te schieten.
Louis onderzoekt wat er zo leuk kan zijn aan het doodschieten van dieren en of het niet scheef is om dieren te fokken voor de jacht. Deze documentaire laat een rare wereld van vraag en aanbod zien. Je valt van de ene tegenstelling in de andere. Een mooi extraatje van deze docu is de prachtige natuur. Het is wel jammer dat een deel van die natuur neergeschoten wordt voor sport…
10. Extreme love: autism
Liefde tussen ouders en kinderen staat centraal in deze documentaire. Familiebanden zijn nooit simpel, maar deze documentaire staat stil bij families die buitengewone uitdagingen hebben. Je ziet prachtige momenten van de autistische kinderen, maar leert ook veel over hoe moeilijk het kan zijn om een kind te hebben dat nooit gaat kunnen uitdrukken dat hij van je houdt. Hartverscheurend, maar prachtig.