Afgelopen week is de Big Friendly Giant uitgekomen in de bioscoop, de film gebaseerd op het gelijknamige boek van Roald Dahl. Zelf kennen we dit boek misschien beter als De Grote Vriendelijke Reus. Wij werden hier nogal nostalgisch van en besloten een andere Dahl-verfilming uit den ouden doosch te halen: Matilda!
Verwarrend, in het Nederlands kennen we Matilda eigenlijk als Mathilde. Maar omdat de film uit 1996 toch echt Matilda heet, zullen we haar nu ook maar zo noemen. Matilda is een boek dat geschreven is door beroemd kinderboekenschrijver Roald Dahl in 1988.Zijn andere meest bekende werken zijn Charlie and the Chocolate Factory, The Witches, The BFG en James and the Giant Peach. In 1996 wordt Matilda verfilmd onder regie van Danny DeVito, die zelf ook een rol in de film speelt.
Matilda (gespeeld door Mara Wilson) is een bijzonder intelligent meisje, hoewel haar ouders dit volledig ontgaat. Haar ouders Mr. en Mrs. Wormwood (Danny DeVito en Rhea Perlman) houden zich vooral bezig met hoe ze eruit zien, hoeveel geld ze verdienen en wat er ’s avonds op televisie is. Terwijl Matilda genegeerd wordt door haar ouders, ontdekt zij de magie van boeken. Dagelijks wandelt de kleine Matilda heen en weer naar de lokale bibliotheek en verslindt daar de hele afdeling kinderboeken. Als ze daar klaar mee is, begint ze aan Charles Dickens, George Orwell en Ernest Hemingway. Ondanks haar eenzaamheid in de echte wereld, maakt ze genoeg vrienden in haar stapels met boeken. Dit tegen de wensen van haar ouders in.
Op haar zesde mag Matilda eindelijk naar school, iets wat Matilda al heel lang wilt. En wat voor een school: Crunchem Hall School wordt geleid door de gigantische, kwaadaardige Miss Trunchbull (Pam Ferris). Met een zweterig hoofd en een leren zweep jaagt zij iedere leerling de stuipen op het lijf. Matilda, haar pasgemaakte vriendinnetje Lavender, en de andere leerlingen van Crunchem Hall gaan langzaamaan de strijd aan met de angstaanjagende Miss Trunchbull. En in deze strijd ontdekt Matilda dat ze magische krachten heeft ontwikkeld die haar best goed uitkomen.
Matilda is kinderfilm die ontzettend goed in elkaar zit. Met de vieze close-ups van de zweterige gezichten van zowel Mr. Wormwood, Mrs. Wormwood als Miss Trunchbull, krijgt iedere kijker een intense hekel aan deze personages. Ze zijn onaardig en wekken vieze kriebels op als je naar ze kijkt. De film is daarin wat cinematografie betreft heel erg duidelijk in aan wie we een hekel hebben en aan wie niet. De volwassenen worden van onder gefilmd met een fish-eye effect erin. Hierdoor worden alle vieze gezichten nog nét iets viezer. Het contrast tussen de onaardige volwassenen en de lieve, onschuldige kinderen is hierdoor heel erg groot. De film is daarin ook erg Amerikaans geworden. Terwijl het boek zich oorspronkelijk afspeelt in Engeland, heeft het verhaal zich nu verplaatst naar Amerika. En ook de personages lijken daarin mee te zijn veranderd naar stereotype, oppervlakkige Amerikanen. Ook zijn er flink aantal andere aanpassingen aangebracht aan het boek.
Hoewel de film aan de ene kant dus heel kinderlijk is, is de film tegelijkertijd iets te duister voor kinderen. Matilda wordt flink mishandeld en haar vader is een crimineel. In de praktijk is het een wonder dat jeugdzorg nog niet voor de deur staat. Maar het wordt nog erger. Miss Trunchbull heeft een soort doodskist op haar kantoor staan waar ze soms kinderen in opsluit. Ze smijt leerlingen over de hekken van het schoolplein als haar iets niet aanstaat. Er wordt zelfs geïnsinueerd dat Miss Trunchbull een moord heeft gepleegd. Eigenlijk dus helemaal niet heel geschikt als kinderboekenmateriaal…
Toch weet de film juist hierdoor interessant te zijn voor zowel kinderen als volwassenen. Daarin zit dan ook het moraal van het verhaal. Matilda functioneert als een voorbeeld voor veel kinderen, en misschien zelfs volwassenen. Het kind zijn krijgt altijd iets magisch in de verhalen van Roald Dahl. Zo lang je als mens je kinderlijkheid weet te bewaren en je geloof in de magie in de wereld niet verliest. De film prefereert intelligentie en interesse in de wereld om je heen boven oppervlakkigheid en focus op het uiterlijk. De tagline somewhere inside all of us is the power to change the world geeft in ieder geval misschien net dat sprankje hoop en geloof dat we nodig hebben.
