In de serie American Crime Story draait een seizoen om een grote, historische en waargebeurde rechtszaak in Amerika. In dit eerste seizoen staat het wereldberoemde proces van O.J. Simpson centraal, de rugbyspeler die er van werd verdacht zijn vrouw vermoord te hebben. In deze serie strijden twee juridische teams, de openbaar aanklager en de verdediging van O.J. Simpson, tegen elkaar om zijn schuld of onschuld te bewijzen. Een proces dat maar liefst zestien maanden duurde.
De serie start met het ontdekken van de moord op Nicole Simpson, O.J.’s ex-vrouw, en haar goede vriend Ron. De enige getuige is een hond maar doordat er op allerlei verdachte plekken bloed wordt gevonden is O.J. al snel een verdachte. Het Openbaar Ministerie, in Amerika ’the people’ genoemd, klaagt hem aan voor de moord op Nicole en Ron. Daarmee is het mediacircus officieel geopend.
O.J., ook wel ‘The Juice’ genoemd, wordt gespeeld door Cuba Gooding Jr. Zijn zachtaardige gezicht is niet direct het beeld wat bij een moordenaar past, maar omdat de hele serie draait om de grote onduidelijkheid van zijn onschuld past dat eigenlijk wel goed bij zijn rol. The Juice heeft zijn vaste advocaat Robert Shapiro naast zich, gespeeld door John Travolta. Weer zo’n acteur die je niet zo snel zou casten voor deze rol, maar ’tuitmondje Travolta’ doet het eigenlijk best prima als arrogante, pafferige advocaat. Simpons beste vriend Robert Kardashian (ja, de vader van ’the Kardashians’) is een enorme kneus en heeft óók al zo’n vreemde cast: David Schwimmer. Ten slotte voegt zich nog de ergste advocaat die je tegen je kan hebben bij hen: Johnnie Cochran. Courtney B. Vance mag zijn rol vertolken en dat doet hij in één woord gewoon geweldig.
Aan de kant van de aanklagers is Marcia Clark (Sarah Paulson) hét gezicht dat in de media wordt afgezet als Simpson-hater. Ze is dan ook een enorme bitch en bijna niemand mag haar. Naast zich heeft zij Christopher Darden, een jonge en donkere advocaat die sterk wordt gespeeld door Sterling K. Brown. Samen vormen zij het duo dat ruim een jaar strijdt voor gerechtigheid: Simpson moet schuldig bevonden worden.
De cast is – op een paar sterke personages na – in eerste instantie dus een vreemde mengelmoes van typetjes die gewoon niet leuk zijn om naar te kijken. Simpson is een instabiel en paniekerig klein kind die niet naar zwemles wilt, Marcia de bitch trekt zelfingenomen aan haar sigaret als alles loopt zoals zij het wilt, Travolta manipuleert de wet alsof het niets is en Cochran is een donkere maar racistische klootzak die denkt dat hij het opneemt voor de ‘black community’ maar eigenlijk een schande is voor het rechtssysteem. Eerlijk is eerlijk: de eerste afleveringen zijn chaotisch, serieus, zwaar en voelen te lang aan.
Nu is het zo dat The People v.s O.J. Simpson is gebaseerd op het boek ‘The Run of His Life’ door Jeffrey Toobin. Daar lag al een deel van de verhaallijn in vast, maar belangrijker is dat dit een waargebeurd verhaal is. Rechtszaken verlopen nou eenmaal stroef en zijn zwaar, ook al doet Hollywood soms anders vermoeden. Waarschijnlijk is de ervaring van deze serie ook anders als je de uitkomst van het proces al kent. Ik was van tevoren niet bekend met de zaak en heb er bewust voor gekozen om me niet in te lezen alvorens deze dramatisering van de gebeurtenis te kijken, maar voor iemand die de zaak kent is het wellicht een prachtige vertelling die de rechtszaak goed verbeeldt.
Halverwege de serie komt er verandering in het tempo. De aandacht verschuift naar de intiemere verhalen: hoe het persoonlijk wordt tussen Marcia en haar tegenstander Cochran, de band die Marcia en haar collega Christopher opbouwen en wat voor rol de rechter als subjectief mens heeft. Ook wordt er aandacht besteed aan de rol van de jury. Anders dan in Nederland heeft de zogenaamd onafhankelijke jury het eindoordeel en beide partijen doen er alles aan om de jury zodanig te manipuleren dat ze hen voor zich kunnen winnen. Zoals Cochran zegt: “De jury gaat voor een verhaal dat logisch klinkt. Het is onze taak om een verhaal te vertellen dat beter klinkt dan die van hen.”. De manipulatie van juryleden doet bij vlagen denken aan de filmklassieker Twelve Angry Men – ook een verhaal dat de macht van een jury, die bestaat uit doodnormale burgers, bekritiseert.
Het proces van O.J. Simpson kent zoveel facetten dat het niet in één recensie te beschrijven is. Maar waar The People v. O.J. Simpson eigenlijk over gaat, is het mediacircus en de enorme spanning die ontstond tussen blanke en donkere Amerikanen. De verdediging van The Juice koos ervoor om er een ‘rassen-zaak’ van te maken om het keiharde DNA-bewijs tegen de rugbyspeler tegen te gaan. Wat uiteindelijk dus lukte. Omdat de rassenkwestie nu weer opspeelt in de Verenigde Staten met de ‘black lives matter’-beweging was er geen beter moment om het proces van de eeuw, zoals het ook wel wordt genoemd, te verfilmen naar een serie. Het racistische element, het Amerikaanse rechtssysteem en de heisa rondom een sportheld zijn niet direct thema’s die in Nederland goed zullen aanslaan, maar deze serie geeft een sterk beeld weer van de denkwijze en de problemen die Amerika kent. Dat zal je zeker aanspreken als je geïnteresseerd bent in de Verenigde Staten.
Bekeken als een fictieve serie is de verhaallijn dus niet zo sterk: personages krijgen pas halverwege het seizoen diepgang en omdat de schuld (en stemming) van Simpson praktisch elk halfuur wisselt voel je nergens het verlangen om erachter te komen wie er gelijk heeft. Maar zoals de regisseurs ook in de dvd-extra’s vertellen: het gaat er niet om of hij schuldig is, het gaat erom hoe Amerika reageerde op deze rechtszaak, die werd ontvangen alsof het een soap serie is. Bekeken als een dramatisering van een waargebeurd verhaal is de serie een stuk sterker. Dat komt ook omdat de fysieke casting van de personages fenomenaal is, er echte televisiebeelden zijn gebruikt uit de jaren 90 en delen van dialogen letterlijk zijn nagespeeld.
Voor de echte fans biedt de dvd ook nog een leuke interactieve tijdlijn. Door creatief te zijn met het dvd-menu hebben de makers een tijdlijn gemaakt waarin je per maand ziet welk onderdeel van het proces plaatsvond, en kun je korte clips uit de serie afspelen met de hoogtepunten. Daarnaast is er nog een half uur durende video waarin extra uitleg wordt gegeven over de bijzondere casting, het boek en een vergelijking met wat er ruim 20 jaar geleden echt gebeurde.
