De Tweede Wereldoorlog blijft altijd een interessante bron van inspiratie voor velen. Dat is begrijpelijk voor een dusdanig ingrijpende gebeurtenis, maar Beyond Valkyrie: Dawn of the Fourth Reich laat zien dat het gebruiken van WOII als basis geen garantie is voor een goede film. Sterker nog, zelfs een film met een dusdanig indrukwekkende operatie als startpunt, kan ontzettend floppen. In 1944 werd er in het geheim een plan gesmeed om Hitler te laten vermoorden en zijn regering af te zetten, Operation Valkyrie. Daar zijn natuurlijk al films over gemaakt en Claudio Fäh besloot dan ook dat het tijd was voor een andere blik op deze operatie. Opzich geen slecht idee voor een film.
Maar toch weet Fäh het, samen met zijn screenwriters en zijn acteurs, niet tot een succesvol einde te brengen. Om te beginnen het plot. De spanningsboog is minimaal en blijft nogal vlak. Er zijn wel veel actiescènes die in theorie spannend zouden moeten zijn, maar toch geen spanning opwekken bij de kijker. Terwijl de muziek ons wel vertelt dat er iets spannends aan de gang is, krijg je dat als kijker toch niet echt mee. De actiescènes lijken nogal los van elkaar te staan en er soms alleen in te zitten for the sake of it. Er mist een motivatie, een bedoeling of een soort algemeen gevoel van urgentie. We zien de ene actiescène na de andere, flink wat pistolen en geweren en iedereen schiet er lekker op los. Maar wie schiet er eigenlijk op wie? En waarom is dit zo belangrijk? Wacht, voor wie zijn we ook alweer?
Dit laatste heeft ook te maken met de vlakke personages. We snappen niet precies wat de personages motiveert, we leren ze niet kennen en ze krijgen maar weinig inhoud of ontwikkeling. We moeten eerlijk bekennen dat we ook geen traantje hebben gelaten bij het overlijden van een personage wiens naam we niet zullen noemen. En niet alleen vanwege spoilers, maar ook omdat we eigenlijk niet meer weten wat hun naam ook alweer was. Dit gebrek aan emotionele binding met de personages hoeft op zich geen groot probleem te zijn. Er zijn genoeg oorlogsfilms waarbij de individualiteit van de personages er niet toe doet en waarbij dit geen storend element is. Het is in dit geval echter het gebrek aan een urgent doel, een spanningsboog, een climax, een interessant fascinerend plot in combinatie met het gebrek aan emotioneel boeiende personages. Als kijker heb je simpelweg minstens één element nodig dat je meeneemt in de film.
Het feit dat dat niet gebeurt, zorgt voor nog meer aansluitende problemen. Als je niet wordt meegenomen in de film, blijf je er als een soort buitenstaander naar kijken. En dan wordt het onaangenaam zichtbaar hoe slecht sommige andere elementen van de film zijn. Om te beginnen, de dialogen. Alles wordt zo vreselijk expliciet benoemd dat het pijnlijk wordt. De dialoog wordt er zo onnatuurlijk en ongeloofwaardig van. Het slechte overdreven acteerwerk maakt het vervolgens niet veel beter. En dan hebben we het nog niet eens gehad over de accenten en de vreselijke hoeveelheid taalwisselingen. Een Amerikaan die Russich én Duits spreekt? Een Rus die met een mysterieus en moeilijk te plaatsen accent Engels praat? Een Brit met een overdreven plat Brits accent?
En, het allerergste: de accenten van de Duitsers. De Duitsers in de film spreken grotendeels Engels, ook wanneer twee Duitsers onderling radiocontact hebben. Tenzij het ze toevallig even uitkomt om iets écht geheim te moeten houden voor de Amerikanen die in de buurt zijn, dan praten ze wel onderling Duits. Ook worden hun Engelse zinnen afgewisseld met hier en daar een Duits woordje of zinnetje. Heil Hitler, horen we regelmatig terugkomen en ook het woord Sturmbannführer wordt structureel gebruikt. Het slechte neppe Duitse accent werkt ontzettend op de lachspieren, zeker in combinatie met de slechte dialogen en het slechte acteerwerk.
Oh, en dan hebben we het nog niet eens gehad over het overmatig gebruik van slow-motions. Én close-ups van mensen van wie we dus de naam niet eens weten, laat staan dat we ook maar iets om hun emoties geven. Én het feit dat er één overbodige vrouw inzat wiens belangrijkste functie was om haar tieten te laten zien. Én een van de Amerikaanse mannen werd natuurlijk verliefd op haar, om toch nog een beetje een romantisch subplotje te hebben. Verder droeg ze maar bijzonder weinig aan het plot toe. Én het feit dat alle personages eigenlijk gereduceerd zijn tot niets meer dan hun nationaliteit (en hun lachwekkende Russische, Duitse of Britse accent).
Goed, misschien hadden we gewoon te hoge verwachtingen van deze film en moeten we niet zo kritisch zijn. Het is zonde dat aan een dusdanig gevoelig onderwerp als de Tweede Wereldoorlog abosluut geen recht wordt gedaan. Al met al is het gewoon een vrij simpele actiefilm. Er zijn geen grote hoeveelheden geld in gestoken en misschien moeten we de film dan ook maar gewoon begrijpen als een low-budget B-film. Als je even je hersenen uitzet en gewoon heel veel zin hebt in schietende mensen en je hebt echt álle andere actiefilms al gezien, dan is deze film best te doen.
