Niet schieten
België wordt in de jaren tachtig opgeschrikt door een aantal gewelddadige overvallen op supermarkten door de Bende van Nijvel, waarbij in totaal 28 doden en ruim 40 gewonden vielen. De overvallen op de supermarktketen Delhaize waren het bloederigst. Vooral de laatste overval was het ergst: er vielen acht doden en vele gewonden. Onder die gewonden zat ook de 9-jarige David van de Steen. Hij verloor die avond zijn vader, moeder en zus. Zelf werd hij van dichtbij in zijn been geschoten en volgde er vele operaties en een lange revalidatie. Hij besloot in 2010 zijn verhaal op te schrijven in het boek Niet schieten, dat is mijn papa!.
Dat boek is, na zeven jaar investeren, nu verfilmd. En dat is misschien maar goed ook, want in Nederland zijn wij niet zo heel erg bezig met de Bende van Nijvel. Het is een verhaal waarbij overleven en corruptie centraal staat. Een verhaal waarbij het leven op die ene dag ophield en waarin gerechtigheid een grote rol speelt.
Stijn Coninx
De film wordt geregisseerd door Stijn Coninx. In Nederland is hij niet bekend, maar in eigen land heeft hij al veel awards op zijn naam staan. Zo werd zijn film Hector een groot succes en staat die nog steeds in de top vijf van best bekeken Vlaamse films in de Vlaamse bioscopen. Ook de in 1992 verschenen film Daens werd een groot succes. De film werd zelfs genomineerd voor een Oscar voor beste Buitenlandse film. De laatste jaren doet hij het rustig aan en neemt dan ook nog maar sporadisch projecten aan, zoals nu dan Niet schieten. En dat blijkt goed te werken voor de beste man, want ook Niet schieten werd een succes.
Verhaal van overleven
De film begint erg sterk doordat er eerst een focus ligt op archiefbeelden. Zo krijgen de mensen mee wat er precies gaande was in de jaren tachtig en krijgen de Nederlandse kijkers ook een duidelijk beeld bij wat de Bende van Nijvel toen veroorzaakte. De archiefbeelden liegen er ook niet om: je ziet veel bloed en lichamen liggen. Daarom heeft men er ook voor gekozen om de film voor zestien jaar en ouder te maken. Na deze korte geschiedenisles is het tijd om je in te leven in de hoofdpersonen. We volgen de familie Van de Steen en hun grootvader Albert van den Abiel (Petje) en grootmoeder Marie-Josée (Metje). Albert besluit om het stokje over te dragen aan zijn schoonzoon en dochter om zodoende van zijn pensioen te genieten. Om dat te vieren wordt er besloten om gezellig bij Petje en Metje te gaan eten. Waar Petje en Metje de voorbereidingen treffen, gaat de familie van de Steen nog even naar de Delhaize-supermarkt om boodschappen te doen. En daar begint het echte verhaal van overleven, want bij het verlaten van de winkel gaat het gruwelijk mis.
De Bende van Nijvel overvalt de supermarkt en schiet op iedereen die zij tegenkomen. De 9-jarige David verliest hierbij zijn vader, moeder en zus en zelf wordt hij door zijn dijbeen geschoten. Wat volgt zijn vele operaties, een lange revalidatie en een grootvader en -moeder die de zorg op zich moeten nemen van hun kleinzoon. De film laat zien wat zo’n tragische gebeurtenis kan doen met een familie. Grootvader Albert kan de zaak niet laten rusten en blijft de politie aansporen om de Bende van Nijvel op te pakken. David probeert zijn leven weer op de rails te krijgen en dat valt niet mee. Het is niet alleen maar een verhaal van overleven, het is ook een verhaal over een falende Belgische justitie en hoe er fout op fout gemaakt wordt door de Belgische politie tijdens het onderzoek naar de bende.
Indrukwekkend
De meest bijzondere rol is weggelegd voor acteur Jan Decleir. Hij speelt de rol van Albert van den Abiel. Een aantal zullen hem ongetwijfeld kennen, want ook in Nederland is hij bekend. Hij speelde in een aantal Sinterklaas-films en in de Nederlandse film Nova Zembla. Een opmerkelijk feitje: hij werd ook gevraagd om de schurk te spelen in de James Bond-film The World Is Not Enough. Hij liet de rol aan zich voorbij gaan omdat hij zich wilde richten op het toneel. Hij neemt de rol van Albert goed op zich en je ziet hem ook vanaf het begin al goed transformeren van aardige grootvader naar een verbitterde man die het vertrouwen kwijt is in justitie. De rol van David van de Steen is verdeeld over drie acteurs. De 9-jarige David wordt vertolkt door de jonge acteur Mo Bakker, de 12-jarige David wordt vertolkt door de broer van Mo, Kes Bakker. Beide jongens weten op indrukwekkende wijze de rol van David te verwoorden. De emoties komen bij je binnen en je leeft ook met ze mee. Helaas is dat iets minder bij de acteur die de volwassen David vertolkt. Deze wordt gespeeld door Jonas van Geel. Hij is vooral bekend als presentator in Vlaanderen. Er is maar één moment waarbij hij echt indruk maakt, en dat is op het einde van de film.
En laat dat ook de kern van deze film zijn. Zijn laatste betoog gaat over waarom jaarlijks nog de slachtoffers herinnerd worden terwijl er geen schot in de zaak zit. Na 34 jaar zijn er nog steeds geen daders opgepakt en gonst het van de geruchten over wie de daders kunnen zijn. Inmiddels lijkt er wel schot in de zaak te zitten en komen er steeds meer details aan het licht. Zo zijn er al verschillende Rijkswachten opgepakt en verhoord over hun rol in het onderzoek. De nabestaanden geloofden altijd dat de daders door hogerhand beschermd werden, en dat is wat deze film ook blootlegt. Daarmee is de film op alle fronten indrukwekkend en zorgt het ervoor dat we de Bende van Nijvel en hun gruweldaden niet zullen vergeten.
Mogelijk niet beschikbaar
